Kuşlar, dünyanın buzullarla kaplı bölgeleri dışında her yerde rahatça yaşayabilirler. Bu denli yaygın bir yaşam alanına sahip olan canlılarda görülen hastalıklar da oldukça çeşitli ve onlarla beslenen, bir arada yaşayan diğer canlılar için de bulaşıcı hatta tehlikeli olabilirler. Kanatlı hayvanlarda sıkça görülen ve önemli sağlık sorunlarına neden olan Trikomonaz, kamçılı bir protozoa (tek hücreli bir organizma) türü olan Trichomonas Gallinae yüzünden gerçekleşir. Bu hastalık halk arasında pamuk veya pamukçuk olarak da anılır. Benzer bir hastalık insan bebeklerinde ve çocuklarında da görülür, ancak daha zararsızdır. Ve tedavisi oldukça kolaydır.
Ağızdan oluşan açık renkli lezyonlar pamuğa benzer bir görüntü oluşturur. Pamukçuk denmesinin sebebi budur. Zararsız gibi görünse de beslenme ve nefes almada büyük sıkıntılar yaratır. Bütün dünyadaki kanatlılarda görülebilen hastalık özellikle güvercin ve kumrularda görülür.
Trikomonaza sebep olan tek hücreli organizma, kanatlılara çeşitli şekillerde bulaşabilir. Kafes ve kümeslerin yeterince ve usulünce temizlenmemesi, kümese yabancı kuş alınması hastalık bulaşma riskini artırır. Özellikle yaz aylarında görülen hastalık, kalabalık kümes ve kafeslerde çok daha şık gerçekleşir.
Trikomonaz Nedir?
Kuş besleyen insanların en sık sorduğu sorulardan biridir : Güvercinlerde trikomonaz hastalığı nedir? Çevresel etkenlerle bulaşan bu hastalık enfekte olan kuştan, sağlıklı olanlara bulaşır. Hasta kuşun vücut salgıları, dışkıları ve hatta dökülen tüyleriyle bile bulaşabilir. Hastalığa sahip bir güvercinin yavruları da bu hastalıkla yumurtadan çıkabilir.
Trikomonaza sahip kuşların içtiği su, yediği yemlerin kalıntıları ve hatta aynı ortamda bulunması bile diğer kanatlıları hasta eder. Hastalık genelde yetişkin ve bağışıklık sistemi güçlü olan kuşlarda belirti göstermeden ilerler. Yumurtadan yeni çıkan ya da çok yaşlı olan kuşlarda hastalık şiddetli belirtiler gösterir. Kursakta oluşan peynirimsi lezyonlar, beslenmeyi çok güçleştirir ve hayvanın hızla kilo kaybetmesini sağlar.
Trikomonaz Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
- Ağız, yumuşak damak, akciğer, kalp ve hava köşelerinde lezyonlar oluşur.
- Bu lezyonlar sarımsı veya beyaz renktedir.
- Lezyonlar oluştukları yerlerde yayılabilir, oldukları yerde kavlayan yara kabuğu gibi görülebilir.
- Kavladıkları yerden kopup, başka bölgelere de bulaşırlar. Vücut içinde bulaşıcılığı bakımından kanser gibi saldırgan bir hastalığa benzetilebilir.
- Yutakta beyaz renkli pamukçuklar oluşur. Yapışkan görüntü dikkat çeker.
- Zamanla yeme güçlüğü, kilo kaybı ve tüy dökülmesine rastlanır.
- Enfekte olan kuş halsizleşir, nefes almada güçlük yaşar.
- Ortam sıcaklığı normal olsa bile üşüyormuş gibi büzülür.
Yukarıdaki belirtilerin yanı sıra ağır geçen ishal, gözlerde ve ağızda akıntı görülebilir. Gözlerde sulanmaya da çok sık rastlanır. Hastalık, direnci zayıf hayvanlarda oldukça ağır ilerler, genellikle de ölümle sonuçlanır.
Kesin tanı, ölü hayvana otopsi yapılarak ya da hastalıkla mücadele eden kuşlardan doku örneği alarak tespit edilir. İlaç tedavisi, hastalığı bir süre yavaşlatsa da tekrarlayabilir ve tamamen iyileştirilmesi çok mümkün değildir. Hastalık belirtileri gösteren ya da hasta olduğundan şüphelenilen kuşlar, sağlıklı olanlardan ayrılmalı ve belirtiler dikkatlice gözlemlenmelidir.
Trikomonaza sahip olan güvercinlerin yem ve su kapları ayrılmalı, sağlıklı olanlarla bir araya gelmeleri önlenmelidir. Hastalık çok çabuk yayılır, belirtilerin görülmesi bazen hastalığın ileri safhalarına dek fark edilmeyebilir. Kafeste yahut kümeste ölen bir kuş olduğunda bütün kümes boşaltılmalı ve dezenfekte edilmelidir.
Uzman bir veterinerden yardım alınması, hem hayvan sağlığı hem de insan sağlığı için oldukça önemli bir adımdır. Kuşlarda bulunan bazı hastalıklar insanlara bulaşıp onları da rahatsız edebilir.
