Tavuk yetiştiricilerinin tavuklarda kanibalizm hastalığı ve tedavisi hakkında merak ettiği pek çok husus var. Yetiştiricilerin bu konuda doğru bilgi edinmeleri son derece önemli.
Kanibalizm Nedir?
Kanibalizm hastalığı her yaş grubundaki civciv, piliç ve tavuklarda görülebilmektedir. Bu hastalık, tavukların birbirilerini gagalaması sonucu ortaya çıkmaktadır. Karın bölgesinde, başta, parmaklarda, kanat ve kuyrukta ciddi yaralara yol açabilir.
Kanibalizm Hastalığının Nedenleri?
Kanibalizm hastalığı çeşitli nedenlerden kaynaklanabilmektedir. Bu hastalığın başlıca nedenleri;
- Yemlerin esansiyel aminoasitler ve protein bakımından tamamen yetersiz ya da noksan olması
- Tavukların bulunduğu alana olması gerekenden çok daha fazla hayvan konulması
- Suluk, yemlik ve follukların yetersiz sayıda olması
- Aşırı sıcaklık derecesi
- Aşırı aydınlık olması
- Her türlü stres ve heyecan
- Bazı tavukların gerilerini dışarıya fırlamış olması ( Prolapsus )
- Hayvanların aç ya da susuz bırakılmış olması
- Yalnızca pelet yem kullanılıyor olması
- Dış parazitlerden kaynaklanmakta olan yaralar
- Yeni yumurta verimine giren hayvanlarda kloakanın prolabe olması. Yaralı ve sakat olan hayvanların sürüden ayrılmaması
- Rasyonda düşük tuz oranı
- İç parazitler
- Farklı yaş, ırk ve renkteki hayvanların bir arada tutulması
- Yemlerde fazla miktarlarda mısır bulunması
Tüm bunlar bu hastalığa neden olabilir.
Kanibalizm Nasıl Tedavi Edilir?
Kanibalizmin tamamen ortadan kaldırılabilmesi için öncelikle bu hastalığa sebebiyet veren faktörlerin ortadan kaldırılması gerekir. Bunun yapılabilmesi için yetiştiricinin bu duruma yol açan faktörleri gözden geçirmelidir. Söz gelimi; yukarıda sayılan nedenlerden hangisi mevcutsa bu nedene yoğunlaşılır.
Kanibalizme Karşı Ne Önlemler Alınmalıdır?
Bu hastalığın önlenebilmesi için bazı hususlara dikkat edilmeli ve gereken tedbirler alınmalıdır. İlk olarak kümes kapasitesi önemlidir. Kümese kapasitesinin üzerinde hayvan konulmamalıdır. Salma tavuklarda M2’ye 7 ile 8 tavuk konulabilir. Kafeslerde ise bu oran 5 ile 7 arasında olmalıdır. Hindiler için bu rakam 2 ile 3 olmalıdır.
Pire, kene ve bit gibi ekto parazitlerle mücadele edilmelidir. Böylece, paraziter yüzünden hayvanların kaşınması engellenmiş olur. Bu mücadele için ise iç dış parazit ilaçlarının mutlaka yaptırılması gerekir. Sağlıklı kümes koşulları oluşturulmalıdır. Kümesin çevresinde gürültü olmamalıdır. Bunun yanı sıra; kümesin ışık alması dengeli olmalıdır. Yani ne çok aydınlık ne çok karanlık.
Tavukların gagaları çok uzunsa usulüne göre kesilmelidir. Bu işlemi de veteriner hekim gerçekleştirmelidir. Tavuklar çok kolay üşümezler. Dolayısıyla aşırı sıcak ve aşırı soğuk tavukların yaşam kalitesini etkiler. Düzenini bozar. Kümes içinde ısı gündüz ve gece 15 ile 22 derece arasında olmalıdır. Bir gün farklı bir sıcaklık diğer gün başka bir sıcaklık tavukların agresif bir hal almasına neden olur.
Aydınlatma konusu da ayrı bir öneme sahiptir. Kümes ışığı 3-5 gün süresince 24 saat yanıp sdaha sonra bir program dâhilinde 13 saatten başlanıp 2-3 gün arayla yarım saat artırılarak en sonunda 60-70 haftaya kadar günlük 16 saat ışık verilir. Yemlik ve suluklar yeterli sayıda olmalıdır. Tavuk sayısına göre yemlik ve suluk planlanmalıdır.
Beslenmeyle İlgili Önlemler
Hayvanlara sağlıklı, dengeli bir beslenme düzeni oluşturulmalıdır. Bu düzen doğrultusunda hayvanlara iyi bir bakım yapılmalıdır. Hayvanların mineral ve vitamin eksikliklerine dikkat edilmelidir. Bu konuda veteriner hekimden destek alınması şarttır.
Zira, veteriner, gerekli olan vitamin ya da mineral desteğiyle ilgili tavsiyelerde bulunacaktır. Hekimin tavsiyeleri doğrultusunda doğru ve sağlıklı beslenme planı oluşturulabilir. Aksi halde, çok fazla vitamin ya da yetersiz mineral gibi birçok sorunla karşı karşıya kalınabilir.
