Özellikle Doğu Anadolu Bölgesi’nde diğer hayvanlara göre barınak gereksiniminin ve diğer masraflarının da daha az olması sebebiyle kaz yetiştiriciliği tercih edilmektedir. Ayrıca Van ilinin arazi koşulları, sulak alanları ve meraların çok miktarda bulunması kaz yetiştiriciliğini daha cazip kılar. Kazların diğer kuş türlerine göre hastalıklara daha dayanıklı olmaları tercih edilmeleri için diğer bir sebep sayılabilir. Van kaz civcivi bakımı kolay, verimi yüksek bir kuş türüdür.
Kazların Genel Özellikleri
Kazlar tüm hayatları boyunca çayırlar üzerinde yaşayabilen ve özel barınağa ihtiyaç duymayan hayvanlardır. Genellikle açık alanda yetiştirilirler. Çok soğuk veya aşırı rüzgarlı havalar dışında barınakları kullanmazlar. Doğadaki otlarla beslenirler. Kendi ihtiyaçlarını kaşırlarken doğadaki zararlı otları azaltarak bitkilerin gelişmesine katkı sağlamış olurlar.
Eğer çayır ve mera ihtiyaçları yetiştiren kişi tarafından sağlanırsa yem harcamalarından tasarruf sağlanabilir. Kazlar sulak olmayan alanlarda yaşamlarını sürdürebilen canlılardır fakat suda yıkanmayı veya serinlemeyi severler. Kazlar hastalıklara ve çevre şartlarına, tavuk ve hindilerden daha dayanıklıdırlar. Onlara zarar veren çoğu hastalık kazlara zarar vermemektedir. Sadece beslenmelerinde ani yem değişikliği yapılmamalıdır.
Civcivi Bakımı Nasıl Olmalıdır?
Kaz civcivleri diğer kanatlı kuşların yavrularına göre ısıya daha az ihtiyaç duyarlar. Soğuk bölgelerde kolayca yetiştirilebilmesinin ilk sebebi budur. Yuvalarının temiz ve nemsiz bir ortamda olması gerekir. Kaz yavruları serin ve yağmurlu havalarda üşümektedir o yüzden barınakları kuru olmalıdır.
Üşüdükleri zaman hayvanlarda iç içe girme eğilimi görülür ve bunun sonucunda boğulmalar yaşanabilmektedir. Barınaklarının sıcak olması kaz civcivi ölümlerinin önüne geçmektedir. Civcivler tüyleri uzayana kadar, ıslanmaya dayanıklı olmadıkları için 2 haftalık olana kadar sudan uzak tutulmaları gerekir. Biraz büyüdüklerinde ise otlatılmaya alıştırılmaya başlanırlar.
Kaz Civcivlerinin Beslenmesi
Kazların yetişkin dönemlerinde yeme ihtiyaçlarını meralardaki her türlü bitkiden karşılarlar. Kaz civcivlerinin ise bu döneme ulaşmadan önce özel bir beslenmeye ihtiyaçları vardır.
Civciv beslenmesinde şu hususlara dikkat edilmesi gerekir;
- Yeni doğan civciv hemen içine yün saman bir kutuya konulmalı ve sıcak bir ortama yerleştirilmelidir.
- Civcivlere ilk gün süt veya şekerli su ile beslenmelidir.
- 15 günlük olan civcivlere yumurta sarışı ekmek ve sütün karışımıyla elde edilen besleyici bir lapa yapılıp verilmelidir.
- Beslenmelerine arpa, buğday unu ve sütle yapılan bir bulamaçla devam edilmelidir
- Biraz daha büyüdüklerinde ise civciv yemi ve arpa kırmasıyla devam edilir
- 2-3 haftalık olan civcivler yavaş yavaş yeşil bitkileri yemeye başlayabilirler ve hava şartlarına bağlı olarak meraya çıkarılabilirler.
Bu dönemlerde civcivler dışarıya alıştırılırken, anaç kazlarla birlikte olmalıdırlar. Ayrıca bu ilk bakım dönemlerinde yavruların yuvalarında asılı veya yerde duracak şekilde yemlikleri olması gereklidir. Su ihtiyaçları için suluklarının kafalarının sokabilecek genişlikte olmalıdır. İçecekleri suyun temiz olması da bu dönemi hastalanmadan geçirmelerine olanak sağlar.
Kaz Eti ve Ciğerinin Değeri
Kaz eti diğer kümes hayvanlarına oranla daha besleyici bir ettir. Düşük yağ ve kolesterol içermesi açısından sağlıklı et türleri arasında sayılır. Özellikle kazın sahip olduğu ciğeri yüksek protein ve besin değerleriyle ve nadir elde edilen bir ürün olmasıyla bazı ülkelerin vazgeçilmezidir. Lüks yiyecekler sınıfına giren bu et özel kazın özel beslenme yöntemiyle ekstra yağlanması sağlanarak elde edilir.
Bu özel yöntemle kaz ciğeri üreten ülkelerin başında Fransa, Macaristan ve Bulgaristan gelir. Kaz yetiştiriciliğinde ise İngiltere ve Kanada öncü ülkelerdir. Bunun dışında Türkiye’de üretilen kaz yağı evresinde köy halkının kışın yağ ihtiyacını karşılamaktadır ve kazların göğüs tüyleri fazlasıyla yumuşak yapıda olduğundan yastık ve yorgan yapımında kullanılmaktadır.
